Alles wat je wilt weten over Italiaanse wijnen

Italië: een land doordrenkt met geschiedenis, kunst en cultuur, heeft een wijncultuur die net zo rijk en gevarieerd is als zijn landschappen. Van de glooiende heuvels van Toscane tot de majestueuze bergen van Piemonte en de zonovergoten eilanden van Sicilië. Elk gebied draagt bij aan het mozaïek van Italiaanse wijn.

Wat Italiaanse wijn zo bijzonder maakt, is niet alleen de kwaliteit van de wijnen zelf. Ook de diepgewortelde tradities, passie en liefde voor het land die erachter schuilgaan. Elk glas Italiaanse wijn vertelt een verhaal, weerspiegelt een landschap en roept een gevoel van verbondenheid op. In dit stuk lees je alles wat je wil weten over wijnland Italië.

Wijngeschiedenis van Italië

Al meer dan acht eeuwen voor Christus begon de traditie van druiventeelt in Italië. Deze eeuwenoude praktijk vond plaats in het centrum van het land en werd beoefend door de Etrusken. Enkele eeuwen later, in het zuiden van Italië, introduceerden de Grieken ook de kunst van het planten van wijnstokken. Ze noemden dit gebied Enotria, wat "land van de wijnstok" betekent. Na verloop van tijd groeide de wijnbouw in Italië gestaag, mede door de invloed van de Romeinen.

Italië als exportland

Italië heeft een rijke wijntraditie en is wereldwijd de grootste producent van wijn. Italiaanse wijnen genieten een enorme populariteit onder wijnliefhebbers. Het is dan ook geen verrassing dat Italië, samen met Frankrijk, aan de top staat als exporteur van wijn.

Wereldberoemde Italiaanse wijnen

Zoals Frankrijk haar champagne heeft, heeft Italië ook een schat aan wereldberoemde wijnen die bekend staan om hun uitmuntende kwaliteit en unieke smaken. Enkele van deze beroemde Italiaanse wijnen zijn:

Barolo

Barolo, de koning onder de Italiaanse wijnen, is een robuuste en krachtige wijn doordrenkt met de aroma's van rozen en rood fruit. Deze prestigieuze wijn komt uit het gelijknamige Barolo-gebied in Piemonte. Barolo draagt de gewilde DOCG-kwalificatie.

Prosecco

Prosecco, een geliefde Italiaanse mousserende wijn, vindt zijn oorsprong in de regio's Veneto en Friuli-Venezia Giulia in het noordoosten van Italië. Het staat bekend als een toegankelijk alternatief voor champagne. Hij heeft een licht, verfrissend en fruitig karakter.

Prosecco heeft een beschermde herkomstbenaming. Dit betekent dat alleen wijn die in de aangewezen Prosecco regio's wordt geproduceerd, de naam "prosecco" mag dragen.

Chianti Classico

Chianti Classico, een iconische Italiaanse rode wijn afkomstig uit Toscane, wordt geproduceerd in het gebied dat bekend staat als het 'Chianti Classico' gebied. Het gebied ligt in het hart van de Chianti regio.

Voor de Chianti Classico wijn wordt voornamelijk de Sangiovese gebruikt, hoewel de exacte blend kan variëren.

Voor het bereiden van Chianti Classico wijnen gelden strikte regels en voorschriften met betrekking tot wijnproductie, druivensoorten en vinificatie. Alleen wijnen die aan deze regels voldoen, mogen het label "Chianti Classico" dragen.

Chianti Classico staat bekend om zijn robijnrode kleur en aroma's van rijp rood fruit, bloemen en kruiden. Deze Italiaanse wijn heeft een evenwichtige zuurgraad. Ze zijn vaak fris en fruitig wanneer ze jong zijn. Naar mate ze ouder worden, ontwikkelen ze zich tot een meer gestructureerde wijn.

Amarone

Amarone is een krachtige wijn, afkomstig uit het gebied tussen Verona en het Gardameer. Ook wel bekend als het herkomstgebied van de Valpolicella. De naam "Amarone" is afgeleid van het Italiaanse woord "amaro", wat bitter betekent. De laatste drie letters "one" verwijzen naar het volume en de omvang van Amarone wijn.

Amarone heeft een volle smaak en een zijdezachte afdronk. Het is een fruitige wijn met tonen van rozijnen en specerijen. Deze bijzondere wijn wordt gemaakt van ingedroogde druiven.

(inheemse) Druiven in Italië

In Italië vind je door het hele land bijzondere druivenrassen. Druiven die je ook in andere landen tegenkomt, maar ook druiven die je echt alleen maar in Italië vindt. Denk hierbij aan de inheemse druiven Nebbiolo, Sangiovese, Trebbiano, Verdicchio, Rondinella en Vernaccia. De combinatie van inheemse druiven, oude tradities en moderne vinificatie zorgen voor unieke en authentieke Italiaanse wijnen.

Bekende Italiaanse wijnstreken

Italië kent een aantal beroemde wijnstreken. Iedere wijnstreek heeft zijn eigen specifieke kenmerken, die de wijnen dan vaak ook een kenmerkende stijl geven. Hieronder vind je een aantal beroemde Italiaanse wijnstreken:

Wijn uit Piemonte

In het noordwesten van Italië strekt zich de regio Piemonte uit. Het gebied is omringd door Frankrijk en Zwitserland. Aan de zuidkant grenst het aan de Ligurische kuststreek, terwijl Lombardije zich naar het oosten uitstrekt. De noordelijke en westelijke grenzen van Piemonte worden gemarkeerd door de Alpen, waar wijnbouw echter niet plaatsvindt. Dit gebeurt wel in de uitlopers van de Apennijnen, die van noord naar zuid door Italië lopen. Hier liggen de voornaamste wijngebieden, waaronder de Langhe, Roero en Monferrato. In het noorden van Piemonte, ten zuidwesten van enkele grote meren, zijn ook kleinere wijngebieden te vinden.

Velen beschouwen wijnstreek Piemonte als het meest vooraanstaande wijngebied van Italië. Dit vanwege de productie van enkele topwijnen die wereldwijde erkenning genieten. Hoewel Piemonte niet de grootste regio is, herbergt het toch het merendeel van de DOC's en DOCG's in Italië. Denk aan 18 DOCG's en 41 DOC's!

Piemonte kent wel 200 verschillende druivensoorten, waarvan ongeveer 15 als de belangrijkste worden beschouwd. De voornaamste rode wijnen worden geproduceerd van de Nebbiolo.

Wijn uit Toscane

Langs de westkust, grenzend aan de Tyrreense Zee, strekt zich het wijngebied Toscane uit. Dit gebied wordt gekenmerkt door uitgestrekte bergen en heuvels, waardoor de wijngaarden op aanzienlijke hoogtes liggen. Hoewel wijnstreek Toscane bekend staat om zijn warme klimaat, bieden de lichte heuvels en ligging de ideale omstandigheden voor wijnbouw. De hoogteverschillen binnen het gebied hebben een aanzienlijke invloed op de kwaliteit van de wijnen; de hoger gelegen wijngaarden zijn over het algemeen koeler en produceren vaak verfijndere wijnen dan die in de lagere dalen.

De belangrijkste druivensoorten voor rode wijnen zijn de Sangiovese en Canaiolo. Voor witte wijnen zijn dat de Malvasia, Trebbiano en Vernacia. Ook doet de Cabernet Sauvignon het erg goed in Toscane en levert topwijnen op.

Toscane wordt beschouwd als een cruciaal wijngebied, onderverdeeld in twee subregio's: het 'oude hart' en 'het andere Toscane'. Met maar liefst 11 DOCG-gebieden en ongeveer 39 DOC's staat het gebied bekend om zijn diversiteit en kwaliteit in wijnproductie.

Wijn uit Puglia

Puglia, ook bekend als Apulië, vormt het wijngebied in de hak van de Italiaanse laars. De naam "Puglia" heeft zijn oorsprong in het Latijn en betekent "gebrek aan regen". Dit verwijst naar de warme en droge aard van de regio.

In het noorden van de regio ligt de belangrijkste DOC, San Severo, waar een verscheidenheid aan witte, rosé en rode wijnen wordt geproduceerd. Verder naar het zuiden bevindt zich Castel del Monte, vernoemd naar het achthoekige kasteel dat in de 12e eeuw door Frederik II van Hohenstaufen als jachtslot werd gebouwd. In het hart van Puglia zijn er twee DOC's die bekend staan om hun productie van Italiaanse witte wijnen: Locorotond en Marina Franca. Hier komen fruitige en delicate wijnen van Verdeca en Bianco d'Alessandro vandaan.

Salento, in het zuiden van Puglia, herbergt de meeste en beste DOC's, met maar liefst acht benoemde gebieden: Alezio, Brindisi, Copertino, Leverano, Matino, Nardò, Salice Salento en Squinzano. Deze DOC's produceren wijnen op basis van de Negroamaro. Ze staan bekend om hun rijke en kruidige smaakprofielen.

 Wijn uit Veneto

In Veneto kenmerkt het landschap zich door heuvels, bedekt met uitgestrekte wijngaarden. Het wijngebied geniet van een gunstig klimaat, mede dankzij de invloeden van zowel de zee als de Alpen. Zij houden die koude luchtstromen tegen. Dit resulteert in milde temperaturen met bijzonder hete zomers. Naast het gunstige klimaat is ook de bodem ideaal voor wijnbouw.

Veneto staat bekend als de geboorteplaats van de beroemde Prosecco, evenals wijnen zoals Valpolicella en Amarone.

Garganega en Trebbiano behoren tot de belangrijkste witte druiven in Veneto. Deze brengen voornamelijk lichte en droge wijnen voort. Voor rode wijnen zijn Veronese, Rondinella en Molinara belangrijk, die vaak sappig en fruitig van smaak zijn. De meest prominente druiven in Veneto zijn Garganega, Trebbiano, Prosecco, Corvina Veronese, Rondinella, Molinara, Cabernet Sauvignon, Merlot en Pinot Nero.

 Wijn uit Sicilië

Sicilië, gelegen aan de voet van de Italiaanse laars, vormt één van de grootste wijnstreken van Italië. Op Sicilië is er één DOCG-gebied en zijn er 23 DOC-gebieden te vinden. Ondanks zijn omvang worden de meeste wijnen op het eiland niet gebotteld als wijn, maar verwerkt tot industriële alcohol of geconcentreerd tot extract.

Vanwege de hitte en droogte op Sicilië zijn veel van de geproduceerde wijnen van nature zoet. Echter, de afgelopen 15 jaar hebben kleine, onafhankelijke wijnhuizen aanzienlijke groei doorgemaakt, wat heeft geleid tot een verbetering van de kwaliteit van zowel rode als witte wijnen. Er wordt nu meer aandacht besteed aan het productieproces, resulterend in een hogere kwaliteit. De verhouding tussen witte en rode wijnproductie is ongeveer 85% tegenover 15%.

De populairste druiven van Sicilië zijn de Nero d’Avola, Frappato, Nerello Mascalese, Pignatello, Perricone, Ansonica, Catarratto, Damaschino, Grillo, Moscato en Malvasia.

Classificatie Italiaanse wijnen

Italië kent verschillende wijn classificaties. Deze zijn tot stand gekomen door de wijnwetgeving en duiden voornamelijk op de kwaliteit van een Italiaanse wijn. Per classificatie zijn er verschillende regels omtrent wijnbouw en wijnproductie.

Zo heb je wijnen met een VDT classificatie: Vino da Tavola. Dit zijn wijnen zonder oorsprongsbenaming. Deze wijnen zijn vaak geschikt voor lokale consumptie.

Ook kom je vaak IGT tegen op een etiket. Dit verwijst naar Indicazione Geografica Tipica. Deze wijnen moeten de herkomst van de wijn op het etiket vermelden. Ze moeten minimaal 85% bestaan uit druiven die uit het desbetreffende geografisch gebied komen.

Een nadere classificatie is DOC: Denominazione di Origine Controllata. Deze wijnen moeten de herkomst verplicht vermelden op het etiket. Zo zijn er ook strenge regels als het gaat om productiegebied, wijnbouw, opbrengst en wijnproductie.

Tot slot zijn er ook Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG) wijnen. Deze zijn van superieure kwaliteit. Er worden strenge eisen gesteld aan de productie van deze wijn en alles daaromheen. Voordat een DOCG-wijn op de mark wordt gebracht, wordt hij twee keer ‘gekeurd’. Alleen als de testen goed worden afgerond, mogen de wijnen worden uitgebracht.

Benieuwd naar onze verschillende Italiaanse wijnen? Bekijk dan ons assortiment!